Παγίδες στο συναινετικό διαζύγιο που χρήζουν προσοχής

Το διαζύγιο, παρά τη συχνότητα με την οποία εμφανίζεται στις σύγχρονες κοινωνίες, διατηρεί τον χαρακτήρα μιας διαδικασίας με σύνθετες έννομες και πρακτικές συνέπειες. Ακόμη και όταν οι σύζυγοι επιλέγουν τον δρόμο του συναινετικού διαζυγίου, ο οποίος θεωρείται η ηπιότερη, ταχύτερη και λιγότερο αντιπαραθετική μέθοδος λύσης του γάμου, δεν παύουν να υποβόσκουν σοβαροί κίνδυνοι και παγίδες που συχνά δεν γίνονται έγκαιρα αντιληπτοί. Ειδικά οι παγίδες στο συναινετικό διαζύγιο, αν δεν αντιμετωπιστούν με προνοητικότητα και κατάλληλη νομική καθοδήγηση, μπορούν να προκαλέσουν μακροχρόνιες συνέπειες και σοβαρά προβλήματα στις σχέσεις των πρώην συζύγων, τόσο οικονομικά όσο και οικογενειακά.

Η εσφαλμένη εντύπωση ότι το συναινετικό διαζύγιο είναι μια «τυπική διαδικασία» που δεν απαιτεί προσεκτική νομική καθοδήγηση αποδεικνύεται σε πολλές περιπτώσεις ιδιαίτερα ζημιογόνα, τόσο για τα οικονομικά δικαιώματα των συζύγων όσο και για τη ρύθμιση των σχέσεων με τα ανήλικα τέκνα.

Η έννοια και η διαδικασία του συναινετικού διαζυγίου

Το συναινετικό διαζύγιο αποτελεί μια δικαιοπραξία που τελείται με την κοινή δήλωση βούλησης των συζύγων για λύση του γάμου τους και ταυτόχρονη συμφωνία για όλες τις αναγκαίες συνέπειες, οι οποίες απορρέουν από τη λύση αυτή. Προβλέπεται η σύνταξη ιδιωτικού συμφωνητικού το οποίο περιλαμβάνει ρυθμίσεις σχετικά με την επιμέλεια, την επικοινωνία και τη διατροφή των ανήλικων τέκνων και, εφόσον απαιτείται, ζητήματα περιουσιακής φύσης ή θέματα μετοίκησης.

Η διαδικασία εκκινεί με την κατάρτιση του συμφωνητικού από τους πληρεξούσιους δικηγόρους και την υπογραφή του από τους συζύγους με βεβαίωση του γνησίου της υπογραφής τους. Μετά την υποχρεωτική παρέλευση δέκα ημερών, καταρτίζεται η συμβολαιογραφική πράξη λύσης του γάμου και στη συνέχεια αυτή κατατίθεται στο αρμόδιο ληξιαρχείο, ολοκληρώνοντας την πράξη. Εφόσον ο γάμος είχε τελεστεί με θρησκευτικό τύπο, απαιτείται παράλληλα η πνευματική λύση από τη μητρόπολη. 

Η φαινομενικά απλή και γρήγορη διαδικασία συχνά δημιουργεί την ψευδαίσθηση ότι δεν υπάρχει κίνδυνος παραλείψεων ή αβλεψιών, κάτι που στην πράξη αποδεικνύεται λανθασμένο, αφού εγκυμονούν παγίδες στο συναινετικό διαζύγιο που χρήζουν προσοχής. 

Ασαφής ρύθμιση επικοινωνίας με τα ανήλικα τέκνα, μία από τις σοβαρότερες παγίδες στο συναινετικό διαζύγιο

Μία από τις σοβαρότερες παγίδες στο συναινετικό διαζύγιο είναι η ελλιπής ρύθμιση του δικαιώματος επικοινωνίας του γονέα που δεν διαμένει με το παιδί. Η χρήση γενικών όρων, όπως η «ελεύθερη και ανεμπόδιστη επικοινωνία», χωρίς να προσδιορίζονται συγκεκριμένα χρονικά διαστήματα, ημέρες και ώρες, προκαλεί συχνές συγκρούσεις και καθιστά δύσκολη την εκτέλεση της συμφωνίας αν παραβιαστεί.

Η ακριβής αποτύπωση της επικοινωνίας, με πρόβλεψη και για εορτές, σχολικές διακοπές και δυνατότητα τηλεδιάσκεψης, διασφαλίζει σαφήνεια και προλαμβάνει τις παρανοήσεις. Μόνο έτσι η συμφωνία αποκτά τον χαρακτήρα εκτελεστού τίτλου και μπορεί να εφαρμοστεί χωρίς αμφισβήτηση.

Παραίτηση από την αξίωση συμμετοχής στα αποκτήματα

Άλλη μία από τις χαρακτηριστικές παγίδες στο συναινετικό διαζύγιο είναι η έλλειψη πρόνοιας για την παραίτηση από το δικαίωμα συμμετοχής στα αποκτήματα του γάμου. Κατά το άρθρο 1400 ΑΚ, εάν ένας σύζυγος έχει συμβάλει στην περιουσιακή επαύξηση του άλλου, τεκμαίρεται συμμετοχή κατά το ένα τρίτο. Αν δεν υπάρξει ρητή παραίτηση, ο πρώην σύζυγος μπορεί να εγείρει αξίωση εντός διετίας από τη λύση του γάμου, δημιουργώντας νέες διαμάχες και οικονομικές αξιώσεις που δεν είχαν προβλεφθεί.

Η απουσία ρητής παραίτησης στο ιδιωτικό συμφωνητικό συνεπάγεται ότι το σχετικό δικαίωμα εξακολουθεί να υπάρχει και δύναται να ασκηθεί εντός προθεσμίας δύο ετών από τη λύση του γάμου. Παρά το γεγονός ότι η νομολογία έχει εκφράσει αντικρουόμενες απόψεις για το αν η παραίτηση είναι απολύτως ισχυρή όταν περιλαμβάνεται στο συμφωνητικό λύσης του γάμου, η συνήθης πρακτική και η υπεύθυνη νομική συμβουλή υπαγορεύουν ότι η πρόβλεψη του όρου αυτού είναι απαραίτητη, ώστε να αποφεύγονται μελλοντικές αξιώσεις.

Οικονομικές ρυθμίσεις και υποχρέωση καταβολής διατροφής

Η διατροφή των ανήλικων τέκνων αποτελεί υποχρέωση που δεν μπορεί να απαλειφθεί με συμφωνία των μερών. Ο χαρακτηρισμός της ως υποχρέωσης με δημόσιο ενδιαφέρον αποτυπώνεται στο άρθρο 1485 ΑΚ και στο γεγονός ότι η παράλειψη καταβολής διατροφής επισύρει ποινικές συνέπειες κατά το άρθρο 358 ΠΚ.

Στην πράξη, πολλοί σύζυγοι καταλήγουν σε συμφωνία για ποσά διατροφής χωρίς αναλυτική τεκμηρίωση των αναγκών των παιδιών και των οικονομικών δυνατοτήτων του υπόχρεου. Το αποτέλεσμα είναι συμφωνίες που αποδεικνύονται ανεφάρμοστες, είτε επειδή είναι υπερβολικά χαμηλές, είτε γιατί δεν περιγράφουν σαφώς τον τρόπο και τη συχνότητα καταβολής, προκαλώντας συνεχείς τριβές και την ανάγκη για νέες δικαστικές ενέργειες.

Η ορθή νομική καθοδήγηση διασφαλίζει ότι η διατροφή ορίζεται με σαφή και τεκμηριωμένο τρόπο, ώστε να καλύπτονται οι εύλογες ανάγκες των τέκνων και να ελαχιστοποιούνται οι κίνδυνοι παραβίασης της συμφωνίας.

Σφάλματα στη διαδικασία και έλλειψη πρόβλεψης εκτελεστότητας

Οι παγίδες στο συναινετικό διαζύγιο δεν περιορίζονται μόνο στο περιεχόμενο του συμφωνητικού. Συχνά οι σύζυγοι παραλείπουν τη συγκέντρωση βασικών εγγράφων, όπως η επικαιροποιημένη ληξιαρχική πράξη γάμου, το πιστοποιητικό οικογενειακής κατάστασης και οι εξουσιοδοτήσεις με το γνήσιο της υπογραφής. Αυτές οι ελλείψεις οδηγούν σε καθυστερήσεις και περιττές επιβαρύνσεις.

Εξίσου σοβαρή είναι η παράλειψη να περιληφθούν στο συμφωνητικό οι διατάξεις περί εκτελεστότητας, σύμφωνα με τα άρθρα 950 και 951 του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας. Σε περίπτωση μη πρόβλεψης εκτελεστότητας, ακόμη και αν ένας σύζυγος παραβεί υποχρεώσεις του, η εκτέλεση καθίσταται ιδιαιτέρως δυσχερής ή αδύνατη.

Η ανάγκη εξατομικευμένης νομικής καθοδήγησης

Η διαδικασία ενός συναινετικού διαζυγίου δεν επιδέχεται πρότυπες λύσεις και γενικευμένες συμβουλές. Κάθε περίπτωση έχει τις δικές της ιδιαιτερότητες, όπως η ύπαρξη ανηλίκων τέκνων, οι ιδιοκτησιακές σχέσεις, η οικονομική εξάρτηση ενός συζύγου από τον άλλο και οι πιθανές διεκδικήσεις συμμετοχής στα αποκτήματα. Το γεγονός ότι κάποιος τρίτος πέτυχε αποκλειστική επιμέλεια ή συμφώνησε χαμηλότερη διατροφή δεν σημαίνει ότι ισχύει το ίδιο σε κάθε υπόθεση.

Η νομική καθοδήγηση από εξειδικευμένο δικηγόρο διαζυγίων διασφαλίζει την ακρίβεια, τη νομιμότητα και τη σαφήνεια όλων των συμφωνιών. Έτσι μπορούν να προληφθούν συγκρούσεις ή παγίδες στο συναινετικό διαζύγιο και να προστατευθούν αποτελεσματικά τα δικαιώματα των μερών.

Συμπερασματικά, το συναινετικό διαζύγιο είναι πράγματι η πιο ήπια, σύντομη και λιγότερο δαπανηρή μέθοδος λύσης ενός γάμου. Ωστόσο, η επίφαση ευκολίας κρύβει παγίδες, που αν δεν αντιμετωπιστούν με προνοητικότητα και νομική υπευθυνότητα, μπορεί να εξελιχθούν σε πολυδάπανες και επώδυνες διενέξεις. Η προσεκτική σύνταξη ενός πλήρους και σαφούς συμφωνητικού, η πρόβλεψη όλων των κρίσιμων ζητημάτων και η έγκαιρη συμβουλή από ειδικό δικηγόρο αποτελούν τις μόνες ασφαλείς προϋποθέσεις για μια οριστική και δίκαιη λύση της συζυγικής σχέσης.

Εάν βρίσκεστε ενώπιον αυτής της απόφασης, μην παραλείψετε να ζητήσετε εξειδικευμένη νομική υποστήριξη. Η εμπεριστατωμένη καθοδήγηση είναι το θεμέλιο για να ολοκληρώσετε αυτή τη διαδικασία χωρίς εκπλήξεις και να διαφυλάξετε τα συμφέροντά σας. Η Δικηγόρος στο Αιγάλεω Παρασκευή Βασιλοπούλου μπορεί να σας καθοδηγήσει σε κάθε βήμα της διαδικασίας, με συνέπεια, επαγγελματισμό και κατανόηση.